Misschien overweegt u de aanschaf van een sieraad met een bijzondere edelsteen, of bent u gewoon geïnteresseerd in de achtergronden van vele verschillende kleurstenen die de aarde in
zich bergt. Wat uw beweegreden ook mogen zijn, deze pagina zal u de nodige informatie en tips verschaffen.
Als sinds de oudste beschavingen spreken kleurstenen tot de verbeelding. In al hun pracht geven zij glans en kleur aan gouden sieraden én aan het leven van alledag.
Want al eeuwen lang worden aan mooie en zeldzame edelstenen magische eigenschappen toegekend. Van veel edelstenen werd gedacht dat ze bijzondere krachten bezaten en dat een edelsteen die
harmonieerde met zijn eigenaar een grote invloed op zijn bestaan kon uitoefenen. Elke edelsteen werd geassocieerd met één van de tekens van de dierenriem, gebaseerd op een
kleurensysteem. Later ontstond in Amerika de gewoonte ringen re geven met ‘birth stones, waarbij de geboortemaand bepalend is voor de keuze van de edelsteen. Zo werden edelstenen
gekoppeld aan de kalendermaanden. Er zijn vele lijsten in omloop van deze zogenaamde maandstenen, maar doorgaans wordt onderstaande lijst gehanteerd, die in 1912 is samengesteld.
Maandstenen
Granaat is de edelsteen van de maand januari. Het bekendste is de donkerrode granaat, maar granaten worden in velerlei kleuren –eigenlijk alles behalve blauw- gevonden. Er wordt
verteld dat Noah een grote granaat in zijn Ark ophing om zijn reis te verlichten. Granaten zouden namelijk de weg wijzen gedurende de nacht en bovendien beschermen tegen nachtmerries en een
tegengif vormen bij slangenbeten. Granaten worden gevonden in de Verenigde Staten, Afrika, Sri Lanka, Brazilië en India.
Bij de maand februari hoort de amethist. Amethist is een kwartssoort die in schakeringen van lichtlila tot donkerpaars voorkomt. De perfecte amethist heeft een diepe paarse kleur met roze
vlammen die de steen ‘vuur‘ geven. De overlevering vertelt dat amethist bescherming biedt tegen vergiftigingen. Amethist zou een ‘versoberende‘ invloed hebben en vrede
en rust brengen. Omdat de kleur paars koningen altijd heeft bekroond, wordt amethist veel aangetroffen in oude Griekse en Egyptische ornamenten, net als in de Britse kroonjuwelen. Belangrijkste
vindplaatsen zijn Brazilië, Uruguay en Zambia.
Aquamarijn is de traditionele maandsteen voor de maand maart. De ideale aquamarijn is helderblauw van kleur. Aquamarijn hoort, net als smaragd, tot de familie van de beryllen en komt
prachtig uit in ovale of rechthoekige vorm. De gelijkenis van de kleur van aquamarijn met de kleur van water zorgde ervoor dat zeelieden affiniteit met deze steen kregen en zo ontstond het verhaal dat
aquamarijn schippers tegen onheil kon behoeden. De aquamarijn brengt in zijn kielzog liefde en affectie mee. Het is een universeel symbool van jeugd, hoop en gezondheid. Aquamarijn komt voor in
Brazilië, Nigeria, Zambia, Madagaskar en de Oekraïne.
Diamant haat hand in hand met de maand april. Het woord ‘diamant‘ komt van de Griekse ‘adamas‘, wat onoverwinnelijk betekent. Diamanten zijn sinds het Griekse
rijk symbool voor de eeuwige liefde. Toen diamanten zo‘n 2.500 jaar geleden in India werden gevonden, dacht men dat het splinters van sterren waren, gekristalliseerde bliksem of zelfs
versteende dauwdruppels. Hoewel het merendeel van de diamanten kleurloos lijkt, hebben ze vaak een gele of bruine tint. Diamant is in zijn kleurloze vorm het mooiste, alleen dan is de prismawekring
volmaakt. De belangrijkste vindplaatsen van diamant zijn Australië, Zaïre, Botswana, Zuid-Afrika, Namibië en Rusland.
De meimaand staat in het teken van de smaragd. De waardevolste smaragden hebben een pure, grasgroene kleur. Een loepzuivere smaragd is heel zeldzaam en meestal klein. Volgens
volksvertellingen bezit de smaragd vele bijzondere krachten. Zo zou de groene steen zijn eigenaar genezen van allerlei kwalen en ziektes, de intelligentie verhogen, slechtziendheid en onvruchtbaarheid
verhelpen. Smaragd wordt voornamelijk gevonden in Colombia, Brazilië, Zambia en Zimbabwe.
De parel is hèt symbool voor de maand juni. Een parel is geen mineraal, het is een product van de pareloester. Als een parasietje of zandkorreltje een oester binnendringt, omringt het
schelpdier deze ‘gast‘ in de loop van jaren met vele laagjes parelmoer. Helaas zijn natuurlijke of ‘oriënt‘ parels zeldzaam. Parels worden tegenwoordig dan ook
voornamelijk gekweekt; dat wil zeggen dat de mens een ‘indringer‘ in de pareloester injecteert waarna de vorming van de parel begint. Parels symboliseren door hun zachte, ingetogen
glans bescheidenheid, trouw en puurheid. Ze worden veel door bruiden gedragen omdat ze een zinnebeeld zijn voor een gelukkig huwelijk. De meeste cultivéparels komen uit Japan,
zoetwaterparels voornamelijk uit China.
Robijn en de maand juli zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De robijn wordt ‘de heer‘ onder de edelstenen genoemd vanwege zijn schoonheid en zeldzaamheid. De mooiste
robijnen ter wereld zijn de Birmese, die puur rood zijn met een licht blauwe ondertoon. Robijnen zouden hun drager tegen ongeluk behoeden en hem of haar een harmonieuze relatie met de
medemens bezorgen. De beschermende krachten zouden versterkt worden als de robijn aan de linkerzijde van het lichaam gedragen wordt. De robijnen van Birma zijn al eeuwenlang vermaard. Verder
wordt de steen ook gedolven in Thailand, Vietnam, Sri Lanka, Kenia, Cambodja, Afghanistan en India.
Peridoot is de maandsteen van de maand augustus. De peridoot is levendig limoengroen en heeft in het beste geval geen bruine of olijfgroene schaduwen. Peridoot wordt gevormd in vulkanen.
Piraten waren dol op deze edelsteen, ze gebruikten hem als amulet tegen alle vormen van kwaad en geloofden dat de peridoot in combinatie met goud hen zou beschermen gedurende de nacht. De
edelsteen werd ook verwekt in bekers waaruit medicijnen werden gedronken, omdat de kracht van geneesmiddelen erdoor zou toenemen. Belangrijkste vindplaatsen zijn Birma, de Verenigde Staten en
China.
Saffier vult de septembermaand. Saffieren vertonen een rijkdom aan schakeringen van lichtblauw tot diep nachtblauw. In het verleden werd saffier door heksen en priesters gedragen omdat de
steen hen in staat zou stellen de toekomst te voorspellen en wonderen te verklaren. Saffier zou zijn glans verliezen als de drager zich misdroeg en bijvoorbeeld zijn of haar partner bedroog. Om die
reden gaven gehuwden elkaar graag een sieraad met saffier. Saffier wordt gevonden in Sri Lanka, Thailand, Cambodja, Birma, Kashmir, Australië, Nigeria, Kenia, Tanzania, China en de Verenigde
Staten.
Opaal en oktober horen bij elkaar. Wit opaal is heel licht van kleur, doorschoten met vlammen van allerlei andere kleuren. Zwart opaal heeft een zwarte, donkerblauwe, donkergroene of grijze
kleur en kent nuances rood, roze of heldergroen. Opaal symboliseert hoop, onschuld en reinheid. In de Middeleeuwen droegen gefortuneerde blonde meisjes de steen in hun haar om lichte kleur van
hun lokken te behouden. In die dagen dacht men dat opaal de eigenaar in staat stelde onzichtbaar te worden als dat nodig was! Opaal wordt gevonden in Australië, Mexico en de Verenigde
Staten.
Topaas kleurt de maand november. De transparante goudgele topaas is de bekendste, maat de steen wordt ook in andere kleuren gevonden. Oranjerode topaas wordt ‘Imperiaal‘
genoemd en is heel zeldzaam en kostbaar. Van alle maandstenen worden aan topaas de meest genezende krachten toegedicht. Zo zou topaas in staat zijn om slapenloosheid te verhelpen, verhitte
gemoederen te bedaren en krankzinnigheid zowel als astma te genezen. Topaas wordt gewonnen in Brazilië, Nigeria, Sri Lanka, Pakistan en China.
Bij de laatste maand van het jaar past de turkoois. Turkoois wordt gevonden in alle kleuren tussen hemelsblauw en blauw- en appelgroen. Al ver voor onze jaartelling werd turkoois verwerkt in
sieraden, amuletten en als ingrediënt in cosmetica. Tijdens de zestiende eeuw was turkoois heel geliefd bij Indianen. Zij waren van mening dat de edelsteen jagers naar hun prooi zou leiden en
voorspoed en geluk op ieders pad zou brengen. Turkoois van de beste kwaliteit wordt gevonden in het noordoosten van Iran. De Verenigde Staten is de belangrijkste producent van turkoois.
Onderhoud van uw sieraden met kleurstenen
- Edelstenen die vaak gedragen worden kunnen vuil worden door huidvet of stof. Het is daarom belangrijk uw sieraden met kleursteen regelmatig te reinigen zodat glans en tint optimaal blijven.
U kunt voor het reinigen een lauw sopje gebruiken en de sieraden daarna mett een niet pluizende doek droogdeppen.
- Gebruik voor parels nooit een chemisch schoonmaakmiddel! Parels verdragen ook geen parfum, make-up of haarlak. Als uw parels schoongemaakt moeten worden, kunt u het beste lauw
water een zeemleren doek gebruiken.
- Kleurstenen zijn niet bestand tegen harde klappen of krassen. Bescherm uw sieraden altijd tegen extreme temperatuurwisselingen. Zorg er verder voor dat ze niet in aanraking komen met
huishoud chemicaliën.
- Laat uw sieraden tenminste één keer per jaar door ons nakijken. Wij kunnen de sieraden op slijtage controleren en zo voorkomen dat u ze verliest. Wij kunnen dan uw
sieraden bovendien professioneel reinigen.
Ook voor het onderghoud van uw sieraden met kleurstenen geldt. Vraag ons om advies, wij zullen graag al uw vragen beantwoorden. Daarnaast kunt u voor informatie over uw edelstenen en parels
ook terecht bij het Nederlands Edelsteen Laboratorium (NEL) in Leiden. Het NEL is een instituut dat zich bezighoudt met wetenschappelijk onderzoek van edelstenen en parels. Het laboratorium maakt
deel uit van het Nationaal Natuurhistorisch Museum.
bron: Informatiecentrum van de Federatie Goud & Zilver